เริ่มต้นอย่างไรและเมื่อไร

เริ่มต้นอย่างไรและเมื่อไร

การฝึกไม่มีวันสิ้นสุด

                ไม่ว่าจะรู้ตัวหรือไม่ก็ตาม คุณก็ได้เริ่มฝึกสุนัขไปแล้วนับตั้งแต่นำมาเลี้ยง ทั้งนี้รูปร่าง กลิ่น และเสียงของคุณล้วนถูกสุนัขตัวใหม่สังเกต ถ้านำลูกสุนัขมาเลี้ยง ก็เริ่มฝึกได้ทันที แต่ต้องเน้นไปที่การให้รางวัล และเนื่องจากลูกสุนัขเป็นวัยกำลังกิน อาหารจึงน่าจะเป็นรางวัลที่เหมาะสมในขั้นนี้

ถ้าคุณเพิ่งนำลูกสุนัขมาเลี้ยง ควรเริ่มด้วยการสอนให้รู้จักชื่อตัวเอง แล้วค่อยฝึกเรื่องการขับถ่าย จากนั้นก็สอนว่าการกระทำใดถูกและอย่างใดผิด พยายามอย่าพูดเชิงปฏิเสธ เพราะจะทำให้ลูกสุนัขบางตัวคิดว่าชื่อของตัวเองคือ "ไม่" แต่จงมีทัศนคติที่เป็นบวก เพื่อสุนัขจะได้ทำความคุ้นเคยกับบ้านใหม่ได้ง่ายขึ้น

สร้างความเคยชินให้ลูกสุนัข

                 ก่อนจะเริ่มฝึกอย่างเป็นทางการ พยายามเพาะบ่มนิสัยดีๆเพื่อให้ติดตัวสุนัขตลอดไป ลูกสุนัขมักจะชอบคลอเคลีย ดังนั้นจงใช้โอกาสนี้เรียกชื่อสุนัขสั่งให้ "มานี่" และชมเมื่อทำตาม ทั้งนี้การลูบหัว การให้รางวัลและการเล่นกันจะก่อให้เกิดความผูกพันขึ้น

                 ในการออกนอกบ้านครั้งแรกเพื่อไปเดินเล่นในสวนสารธารณะ คนส่วนใหญ่มักจะให้ลูกสุนัขใส่สายจูงเพื่อป้องกันการพลัดหลงแต่ถ้าแถวนั้นปลอดภัย ก็ไม่ควรใส่สายจูง จะได้ฝึกให้สุนัขเดินตามไปในตัว ลูกสุนัขที่ยังเล็กๆมักต้องการผู้นำและกลัวว่าจะหาคุณไม่เจอ จึงจับตาดูคุณตลอด หากสุนัขลังเลคือเรียกแล้วไม่ยอมมาหา ก็แก้ด้วยการนั่งยองๆ แล้วเรียกด้วยท่าทางเป็นมิตรหรือไม่ก็ทำท่าจะวิ่งหนีแต่สุนัขต้องได้คำชมและรางวัลเมื่อเดินมาหา เพื่อจะได้เห็นว่าควรค่าต่อการกระทำ ทว่าสุนัขรุ่นๆ ที่ไม่เคยถูกปล่อยสายจูง อาจเรียกให้กลับมายากกว่าเมื่อได้ลิ้มรสอิสรภาพเป็นครั้งแรก

ช่วงเวลาฝึกอย่างเป็นทางการ

                 ลูกสุนัขเล็กๆจะมีสมาธิสั้นมาก และเบื่อง่ายจึงไม่ควรฝึกอย่างเป็นทางการจนกว่าจะโตกว่านี้ ลูกสุนัขอายุได้ 18 สัปดาห์หรือมากกว่านั้น(ขึ้นอยู่กับแต่ละตัวและสายพันธุ์) นับเป็นวัยที่เหมาะต่อการฝึก โดยเฉพาะลูกสุนัขดื้อๆ อาจต้องฝึกวินัยให้เข้มงวดกว่า และอาจพร้อมรับการฝึกเร็วกว่า จำไว้ว่าแม้ลูกสุนัขจะนิสัยดีแค่ไหน ก็ไม่ใช่เรื่องผิดปกติที่จะแสดงพฤติกรรมไม่พึงประสงค์แบบเด็กๆออกมาบ้าง ทว่าลูกสุนัขที่เลี้ยงดูมาอย่างดี จะเติบใหญ่ขึ้นพร้อมกับมีพฤติกรรมที่ดี และร่าเริงแจ่มใส

กรณีที่ต้องฝึกเพิ่มเติม

                  สุนัขโตก็นำมาฝึกได้ แต่คนส่วนใหญ่คิดว่าทำไม่ได้ บางทีคุณอาจอยากฝึกสุนัขเพิ่มเติมด้วยเหตุผลบางประการ อาจเป็นเพราะสภาพแวดล้อมเปลี่ยนไป เช่น มีทารกคนใหม่ในครอบครัว และพฤติกรรมที่เคยรับได้กลับยอมรับไม่ได้เสียแล้ว สุนัขเองอาจตกใจไม่น้อยเมื่อกฏเปลี่ยนไป ถ้าการเปลี่ยนแปลงนั้นเป็นเรื่องใหญ่ อย่างเช่นการจำกัดอาณาเขตภายในบ้าน แต่คงจะง่ายขึ้นถ้ากิจวัตรของสุนัขเปลี่ยนไปด้วย และถ้าสุนัขหรือคุณเพิ่งย้ายบ้านใหม่ นี่คือโอกาสอันดีที่จะสร้างกฏเกณฑ์ใหม่ขึ้นมา

สุนัขเก็บมาเลี้ยง

                  สุนัขเก็บมาเลี้ยงไม่ว่าจะในวัยใด มักไม่ทราบพื้นเพ และอาจเคยผ่านเรื่องร้ายๆมา นั่นหมายความว่าแทนที่จะเริ่มต้นด้วยความใสซื่อบริสุทธ์ เราก็อาจเคยต้องพบพฤติกรรมที่รับไม่ได้ซึ่งติดตัวมาอยู่แล้ว เมื่อเป็นเช่นนี้เราจะต้องมีทั้งความอดทน ความเข้าใจ และความคงเส้นคงวามากขึ้น

                   ควรให้เวลาสุนัขปรับตัวให้เข้ากับบ้านใหม่ แต่ขอแนะนำให้คุณยึดมั่นในกฏเกณฑ์ที่ชัดเจนเสียตั้งแต่ต้น การทำอะไรเป็นกิจวัตรจะช่วยให้สุนัขปรับตัวได้เร็วขึ้น และควรคำนึงถึงวิธีการเลี้ยงดูด้วยเพราะการตัดนิสัยลูกสุนัขอายุแปดสัปดาห์อาจทำได้ง่าย แต่กับสุนัขโตนั้นเป็นเรื่องยากยิ่ง การฝึกตั้งแต่ยังเล็กๆ จะช่วยขจัดนิสัยไม่ดีให้หมดไปได้ เช่น ถ้าสุนัขขึ้นมานอนบนเตียงหรือเก้าอี้ของคุณ แต่ไม่ถูกห้ามหรือถูกดุเลย อย่างนี้คราวหน้าก็อาจปรามลำบาก

เมื่อสุนัขปรับตัวได้ และคุณกับเจ้าตูบเริ่มเข้าใจกันดี สุนัขก็ควรรู้ว่าคำสั่ง "ไป" หมายถึงต้องลุกไป แต่ตัวที่เก็บมาเลี้ยงมักจะแสดงนิสัยที่ติดตัวมาแต่เดิมแม้จะเข้ามาอยู่ในบ้านใหม่ ปกติช่วงสัปดาห์แรกหรือสัปดาห์ที่สอง สุนัขจะทำตัวดี จากนั้นก็จะเริ่มแสดงนิสัยไม่สู้ดีออกมา แต่ถ้าผ่านการฝึกระยะนี้ไปได้ ก็จะปรับตัวเข้ากับบ้านใหม่ได้

สเตลลา สมิธ และแซลลี เบิร์กรูส "เริ่มต้นอย่างไรและเมื่อไร?" ใน คู่มือฝึกสุนัข: เห็นผลใน 10 สัปดาห์. หน้า 29-20. สิทธิพร ชื่นชุ่มจิตร์. บรรณาธิการ. สมุทรปราการ . สำนักพิมพ์แพ็ทแอนด์โฮม. 2545.

dogtraining by Kate Thitikan is licensed under a
  Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Thailand License.